Dịp cuối năm luôn là giai đoạn “cao điểm” của ngành chăn nuôi khi nhu cầu tiêu dùng thực phẩm tăng mạnh. Để giữ ổn định thị trường, kiểm soát giá cả và đảm bảo an toàn thực phẩm, ngành chăn nuôi Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, hướng tới phát triển bền vững, giảm giá thành và xây dựng chuỗi liên kết khép kín từ con giống đến bàn ăn.
Ổn định thị trường – Giảm áp lực giá thực phẩm cuối năm
Theo Bộ NN&MT, sự thiếu ổn định trong nguồn cung thịt, trứng, sữa có thể gây sức ép lớn lên chỉ số lạm phát và đời sống người dân. Trong khi đó, việc tái đàn ồ ạt, thiếu kiểm soát chi phí dễ khiến người chăn nuôi rơi vào vòng xoáy thua lỗ. Vì vậy, nhiệm vụ kép hiện nay là vừa tái đàn hợp lý, vừa giảm giá thành sản xuất để giữ thị trường ổn định.
Thực tế cho thấy, dịp cuối năm luôn là thời điểm nhạy cảm đối với thị trường thực phẩm. Khi giá thịt lợn tăng, nhiều mặt hàng như trứng, thịt gà, cá cũng bị kéo theo, tác động đến tâm lý người tiêu dùng và chỉ số giá chung. Để ứng phó, nhiều địa phương đã chủ động xây dựng kịch bản điều hành cung – cầu, đảm bảo nguồn hàng phục vụ Tết.
Ông Nguyễn Văn Trọng, nguyên Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi, nhận định: “Điều quan trọng nhất là cân đối giữa tốc độ tái đàn và sức mua thị trường. Tái đàn quá nhanh trong khi giá thức ăn còn cao sẽ đẩy chi phí lên, khiến người nuôi mất lợi thế”.
Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, thành phố đang từng bước chuyển đổi chuỗi cung ứng truyền thống sang mô hình liên kết khép kín, có truy xuất nguồn gốc và vận hành theo tiêu chuẩn an toàn sinh học. Cách làm này giúp doanh nghiệp và nông hộ gắn bó lâu dài, giảm chi phí trung gian, nâng cao chất lượng sản phẩm. Hiện Hà Nội có gần 60 chuỗi thực phẩm an toàn, đáp ứng phần lớn nhu cầu tiêu dùng nội địa.
Trang trại chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao và an toàn sinh học – hướng đi tất yếu giúp ngành chăn nuôi phát triển bền vững, ổn định nguồn cung và kiểm soát giá thực phẩm
Song song đó, các địa phương tiếp tục tăng cường dự trữ nguồn cung và phát triển hệ thống phân phối hiện đại. Nhiều doanh nghiệp lớn như C.P, Dabaco, Masan, Hòa Phát… đã lên kế hoạch sản xuất và giết mổ sớm, đảm bảo lượng hàng ổn định cho thị trường các tháng cuối năm.
Theo Bộ NN&MT, sản lượng thịt lợn hơi năm 2025 ước đạt hơn 5,3 triệu tấn, tăng gần 2% so với năm 2024, đủ đáp ứng nhu cầu Tết mà không gây biến động giá lớn.
Bên cạnh đó, công tác truyền thông được xem là công cụ giúp thay đổi thói quen tiêu dùng theo hướng chuyển từ “thịt nóng” sang thịt mát, sản phẩm đóng gói, bảo quản lạnh. Việc mở rộng siêu thị, cửa hàng tiện ích và kênh thương mại điện tử cũng giúp người dân tiếp cận nguồn thực phẩm an toàn, có chứng nhận.
Một hướng đi đáng chú ý là phát triển chuỗi cung ứng nhỏ cấp xã, cung cấp trực tiếp cho bếp ăn trường học hoặc cơ sở bán trú. Mô hình này vừa đảm bảo an toàn thực phẩm, vừa tạo đầu ra bền vững cho nông hộ. Tại Thanh Oai, mô hình HTX liên kết với trường học giúp tiêu thụ hơn 3 tấn thịt gà và lợn mỗi tuần, mang lại thu nhập ổn định cho hơn 20 hộ dân.
Giảm giá thành – Tăng sức cạnh tranh cho người chăn nuôi
Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, ngành chăn nuôi Việt Nam đang chịu sức ép từ giá nguyên liệu đầu vào, chi phí vận hành, dịch bệnh và yêu cầu chất lượng ngày càng cao. Tại nhiều diễn đàn chuyên ngành, các chuyên gia thống nhất rằng giải pháp tổng thể từ con giống, thức ăn, công nghệ đến quản lý chuỗi sản xuất – tiêu thụ là chìa khóa để hạ giá thành.
Hà Nội hiện có hơn 6.700 trang trại, trong đó gần 1.800 trang trại quy mô vừa và lớn, đáp ứng phần lớn nhu cầu thịt, trứng, sữa của Thủ đô. Ngành đang chuyển hướng từ “chăn nuôi nhiều” sang “chăn nuôi hiệu quả”, tập trung vào an toàn sinh học và chuyển đổi số. Các mô hình như gà đồi Sóc Sơn, lợn sinh học Quốc Oai, “chung cư lợn” Hoàng Long đã chứng minh khả năng giảm 10-15% chi phí so với cách nuôi truyền thống.
Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Tạ Văn Tường nhấn mạnh: “Phát triển bền vững chỉ đạt được khi ngành chăn nuôi vận hành theo chuỗi khép kín từ con giống, thức ăn, chăn nuôi, giết mổ đến phân phối”.
Ở góc độ doanh nghiệp, các công ty sản xuất thức ăn, thuốc thú y, giống vật nuôi cũng đang đổi mới mạnh mẽ. Ông Nguyễn Văn Bách, Giám đốc Công ty CP Kinh doanh thuốc thú y Amavet, cho biết mô hình chăn nuôi “không tiếp xúc” giúp kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, chi phí đầu tư hợp lý và phù hợp với trang trại vừa và nhỏ. Công ty cũng nghiên cứu chế phẩm sinh học thay thế kháng sinh, giảm chi phí thuốc thú y và tăng sức đề kháng đàn vật nuôi.
Theo nhiều chuyên gia, việc giảm giá thành phải đi đôi với tái cấu trúc chuỗi giá trị. Nếu tổ chức sản xuất còn manh mún và thiếu đầu ra ổn định, người chăn nuôi sẽ luôn đối mặt với biến động giá. Do đó, cần phát triển mô hình liên kết kiểu mới, với doanh nghiệp làm “đầu tàu”, HTX là cầu nối và nông hộ là đối tác sản xuất.
Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y Phạm Kim Đăng: “Liên kết ba nhà – Động lực phát triển dài hạn”.
Ông nhấn mạnh vai trò của sự phối hợp giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Nông dân trong việc tạo nền tảng phát triển bền vững. Năm 2026 được xác định là “năm bản lề” để ngành chăn nuôi bước sang giai đoạn phát triển mới với bốn mục tiêu: năng suất cao hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn và đời sống người nuôi cải thiện hơn.
Ba yếu tố then chốt: Giống – Thức ăn – Quản lý
Ông Hoàng Nam Trung, Tổng Giám đốc Công ty CP Thức ăn chăn nuôi HanoPhavico, cho rằng giống vật nuôi, thức ăn và quản lý là ba trụ cột quyết định hiệu quả chăn nuôi. Khi sản xuất chuyển sang quy mô trang trại, năng lực quản trị trở thành yếu tố quan trọng. “Trang trại kiểm soát tốt an toàn sinh học sẽ giảm mạnh chi phí thú y và rủi ro dịch bệnh”, ông nói.
Ông Nguyễn Như Phán, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Gà giống Dabaco, cho biết chỉ có đầu tư vào khoa học – công nghệ mới giúp nâng cao năng suất và giảm giá thành. Dabaco hiện tự chủ 5-7 giống gà năng suất cao, sản xuất 3-4 loại vaccine và xây dựng trung tâm công nghệ sinh học để chủ động phòng chống dịch bệnh.
Một chủ đề được thảo luận sôi nổi là phát triển hệ thống giết mổ tập trung. Phó Cục trưởng Phạm Kim Đăng cho rằng nếu không chuyển đổi từ giết mổ nhỏ lẻ sang hiện đại, ngành không thể đảm bảo an toàn sinh học và khó tiến tới xuất khẩu.
Hướng tới chăn nuôi hiện đại và bền vững
Mặc dù giá nguyên liệu thức ăn đã hạ nhiệt, ngành chăn nuôi vẫn đối mặt với rủi ro từ dịch bệnh và biến động thị trường. Các doanh nghiệp đang đầu tư theo hướng khoa học – sinh học – số hóa để tăng sức cạnh tranh.
Tại Dabaco, giống gà Mía số 1 – Dabaco được xem là bước tiến lớn khi cho năng suất 230-240 trứng/mái/năm, chất lượng thịt tốt và ngoại hình đẹp. Doanh nghiệp cũng đang đầu tư phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp 3, hướng tới trung tâm công nghệ sinh học hàng đầu Việt Nam.
Trong phòng chống ASF, Amavet phát triển mô hình chăn nuôi “không tiếp xúc” dựa trên nguyên tắc ngăn chặn – bao vây – cách ly, hạn chế tối đa lây truyền cơ học qua con người và thiết bị.
Theo ông Đỗ Văn Hoan, Phó Trưởng phòng Giống vật nuôi (Cục Chăn nuôi và Thú y), công nghệ giống đã được ứng dụng mạnh mẽ những năm gần đây. Tổng đàn lợn tăng lên hơn 32 triệu con, sản lượng thịt hơi đạt 5,2 triệu tấn; đàn gia cầm đạt 584 triệu con với hơn 20 tỷ trứng/năm. Tuy nhiên, dữ liệu giống còn phân tán và cần hướng tới “Ngân hàng giống vật nuôi quốc gia”.
Phó Cục trưởng Phạm Kim Đăng nhấn mạnh: “Để đi đường dài, ngoài giống tốt cần cơ chế phù hợp, công nghệ hiện đại và truyền thông đồng hành nhằm lan tỏa mô hình tốt”.
Ngành chăn nuôi Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn nhờ khung pháp lý rõ ràng, thị trường mở rộng và công nghệ dễ tiếp cận. Nếu các chủ thể cùng hành động theo hướng xanh – sạch – an toàn – hiệu quả, sản phẩm chăn nuôi Việt hoàn toàn có thể nâng tầm và vươn ra thị trường quốc tế.
Thu Hằng
Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam
(https://nhachannuoi.vn/thi-truong-chan-nuoi-viet-nam-huong-den-phat-trien-on-dinh-va-ben-vung/, ngày 17/11/2025)
