Ngành Thú y Việt Nam không chỉ là một ngành khoa học kỹ thuật phục vụ sản xuất nông nghiệp, mà còn là một lực lượng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đảm bảo an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường. Trải qua 75 năm hình thành và phát triển, ngành đã để lại những dấu ấn sâu đậm với những cột mốc đáng nhớ và hành trình trưởng thành kiên cường.
Ban Thường vụ Hội chụp ảnh kỉ niệm
75 năm truyền thống vẻ vang – Từ sắc lệnh lịch sử đến hệ thống hiện đại
Phát biểu tại buổi lễ, ông Dương Tất Thắng, Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y nhấn mạnh: “Cách đây 75 năm, ngày 11/7/1950, trong hoàn cảnh đất nước còn chìm trong khói lửa kháng chiến, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 125-SL về bài trừ dịch tễ dịch bệnh gia súc. Đây là một trong những văn bản pháp lý đầu tiên quy định rõ về công tác phòng chống dịch bệnh động vật, đặt nền móng cho sự ra đời và phát triển của ngành Thú y Việt Nam.”
Cùng với sắc lệnh này, ngành Thú y từng bước được ổn định về tổ chức. Ngày 04/12/1945, Chính phủ ban hành Sắc lệnh số 65-SL thành lập Bộ Canh Nông, trong đó có Nha Thú y – Mục súc – Ngư nghiệp. Ngày 08/5/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục ký Sắc lệnh 62 và 63 để chỉ định Giám đốc Nha Thú y đầu tiên, bác sĩ Phạm Văn Huyên. Đây là những dấu mốc cho thấy ngành Thú y đã được nhìn nhận đúng vai trò từ rất sớm, không chỉ trong sản xuất nông nghiệp mà còn gắn liền với y tế, dịch tễ và an sinh xã hội.
Ông Dương Tất Thắng, Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y
Giai đoạn 1956 – 1966, ngành Thú y bước vào thời kỳ tổ chức chuyên sâu và mở rộng mạng lưới hoạt động. Năm 1956: Thành lập Trạm Thú y đầu tiên – tiền thân của hệ thống Chi cục và Trạm Chăn nuôi – Thú y ngày nay. Tới năm 1966, Cục Thú y được thành lập trên cơ sở tách từ Vụ Chăn nuôi – Thú y. Đặc biệt, năm 1993, ngành Thú y có bước chuyển lớn về pháp lý khi Pháp lệnh Thú y đầu tiên được ban hành, đề ra 4 mục tiêu cốt lõi: phát triển sản xuất, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bảo vệ môi trường và xây dựng nhà nước pháp quyền. Pháp lệnh sau đó được sửa đổi vào năm 2004 và chính thức được nâng cấp thành Luật Thú y tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIII vào tháng 6/2015. Để ghi nhận cống hiến, ngày 12/7/2005, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 664/QĐ-TTg, chính thức lấy ngày 11/7 hàng năm là Ngày truyền thống ngành Thú y Việt Nam.
Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường
Ghi nhận những nỗ lực trong hành trình phát triển, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến khẳng định: “Trong 75 năm qua, ngành Thú y Việt Nam đã bám sát các nhiệm vụ chuyên môn và chính trị, xây dựng và phát triển mạnh mẽ theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại và hội nhập quốc tế. Ngành Thú y đã xây dựng được một hệ thống pháp luật tương đối hoàn chỉnh; kiểm soát tốt dịch bệnh nguy hiểm như cúm gia cầm, dịch tả heo châu Phi, dại, lao bò, liên cầu khuẩn.. và góp phần thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm chăn nuôi ra thế giới”.
Bên cạnh đó, ngành đã ghi dấu trong nhiều lĩnh vực như: Sản xuất vắc xin nội địa với 12 doanh nghiệp đạt chuẩn GMP-WHO, sản xuất 218 loại vắc xin, trong đó có vắc xin dịch tả lợn châu Phi, một bước ngoặt lớn về công nghệ và tự chủ; Kiểm dịch và quản lý an toàn dịch bệnh với hơn 3.780 chuỗi, vùng chăn nuôi đạt an toàn dịch bệnh; Hàng chục triệu gia súc gia cầm được truy xuất, kiểm dịch đạt chuẩn; Hội nhập quốc tế: là thành viên chính thức của Tổ chức Thú y thế giới từ năm 1951và nhiều lần được chọn làm mô hình mẫu trong các dự án toàn cầu.
Mới đây nhất, ngày 01/03/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định số 32/QĐ-BNNMT, hợp nhất Cục Thú y và Cục Chăn nuôi thành Cục Chăn nuôi và Thú y. Đây là bước đi phù hợp trong tiến trình thực hiện Nghị quyết 18 của Trung ương, nhằm tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Đồng thời, bảo đảm sự phối hợp thống nhất giữa quản lý đàn vật nuôi, an toàn sinh học và phòng chống dịch bệnh – ba trụ cột không thể tách rời trong phát triển chăn nuôi hiện đại.
Gắn kết – đổi mới – kiến tạo tương lai
Đây không chỉ là một khẩu hiệu, mà là định hướng chiến lược cho sự phát triển toàn diện và bền vững của ngành Thú y trong giai đoạn mới. Tại Lễ kỷ niệm GSDD.TS Nguyễn Thị Hương, Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Thú y Việt Nam nhấn mạnh vai trò sống còn của sự gắn kết toàn diện giữa các thành tố trong hệ sinh thái ngành Thú y, từ cơ quan quản lý nhà nước, chính quyền địa phương đến viện trường, doanh nghiệp, các hội, hiệp hội chuyên ngành. Sự gắn kết này không dừng lại trong nội bộ ngành mà cần mở rộng theo tư duy “Một sức khỏe (One Health)”, kết nối liên ngành với Y tế, Nông nghiệp và Môi trường, để chủ động phòng ngừa các dịch bệnh nguy hiểm từ động vật sang người.
GSDD.TS Nguyễn Thị Hương, Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Thú y Việt Nam
Trên nền tảng gắn kết, đổi mới trở thành yêu cầu cấp thiết để ngành Thú y không chỉ thích ứng mà còn vươn lên mạnh mẽ trong thời đại số, toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu. Bà Hương nhấn mạnh: “Thế giới đang bước vào kỷ nguyên chuyển đổi số, toàn cầu hóa sâu rộng, biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt. Sứ mệnh của ngành Thú y không còn chỉ là phòng chống dịch bệnh, mà còn bao trùm sức khỏe cộng đồng, an ninh lương thực và phát triển bền vững.”
Trước thực tiễn đó, Hội Thú y Việt Nam đề xuất các hướng đi chiến lược cho công cuộc đổi mới. Ứng dụng công nghệ cao như AI, IoT, sinh học phân tử trong giám sát dịch tễ và quản lý đàn vật nuôi; Chuyển đổi số toàn diện, xây dựng hệ thống dữ liệu thống nhất về vắc xin, thuốc thú y, dịch bệnh; Đẩy mạnh tự chủ công nghệ sản xuất vắc xin và sinh phẩm trong nước nhằm phản ứng kịp thời với các mối đe dọa dịch tễ mới. Những định hướng này cũng được Thứ trưởng Bộ NN&MT, Phùng Đức Tiến ủng hộ và tiếp nối trong phát biểu chỉ đạo: “75 năm qua, thành công của ngành Thú y là nhờ vào sự tâm huyết và nỗ lực đổi mới không ngừng. Nhưng phía trước là những thách thức lớn hơn. Ngành phải chủ động hơn, chuyên nghiệp hơn và bền vững hơn để hội nhập.”
Với vai trò là trung tâm trí tuệ và phản biện chính sách, Hội Thú y xác định sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào việc kiến tạo tương lai ngành thông qua năm trụ cột chiến lược: Phát triển chăn nuôi bền vững gắn với phòng bệnh chủ động; Bảo vệ sức khỏe cộng đồng theo định hướng One Health, giảm kháng sinh, kiểm soát an toàn thực phẩm; Ứng dụng mạnh mẽ khoa học – công nghệ và chuyển đổi số; Đào tạo, nâng cao năng lực hệ thống thú y, nhất là tuyến cơ sở; Hội nhập quốc tế, đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu và mở rộng thị trường xuất khẩu. Trên chặng đường phát triển phía trước, Hội Thú y Việt Nam cam kết sẽ là cầu nối tin cậy, là diễn đàn trí tuệ và trách nhiệm, sẵn sàng đồng hành cùng ngành Thú y nước nhà. Hãy đừng chờ tương lai, mà phải cùng nhau kiến tạo tương lai.
Tiếng nói từ doanh nghiệp: Sự gắn kết không chỉ trong lời nói
Tại Lễ kỷ niệm, tiếng nói từ khối doanh nghiệp đã góp thêm một điểm nhấn đặc biệt thể hiện sự gắn kết không chỉ là lý tưởng được nhắc đến trong lời nói mà cần trở thành hành động cụ thể, bằng tinh thần đồng hành, đầu tư đổi mới. Thay mặt cho khối doanh nghiệp chăn nuôi, đại diện Công ty Cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam bày tỏ sự tôn kính đối với những người đã cống hiến, góp phần xây dựng nền móng vững chắc cho ngành đồng thời truyền tải thông điệp hành động rõ ràng: doanh nghiệp Việt Nam sẵn sàng đầu tư, đổi mới và chủ động kiến tạo mô hình nông nghiệp hiện đại, lấy an toàn sinh học và bền vững làm trọng tâm. “Chúng tôi không ngừng phấn đấu để cung cấp những sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, đồng thời thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ tiên tiến vào sản xuất, nhằm nâng cao chất lượng đàn vật nuôi và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng”.
Đây là minh chứng rõ ràng cho việc doanh nghiệp không chỉ tham gia sản xuất mà còn chủ động thực hiện trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để những nỗ lực đó mang lại hiệu quả lâu dài, BAF kêu gọi sự đồng hành từ các cơ quan quản lý ngành Thú y, Bộ Nông nghiệp, Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng như lãnh đạo các địa phương nhằm tháo gỡ rào cản chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình mới phát triển.
Lời kêu gọi ấy không chỉ là thông điệp gắn kết, mà còn thể hiện khát vọng lớn của doanh nghiệp Việt Nam trong hành trình làm chủ chuỗi giá trị nông nghiệp, vươn ra thị trường toàn, là lời khẳng định đầy trách nhiệm trong việc hiện thực hóa khát vọng phát triển ngành Thú y bền vững – hiệu quả – hiện đại. Đó chính là biểu hiện rõ nét nhất cho thông điệp: sự gắn kết không chỉ nằm trên diễn đàn, mà phải sống động trong từng hành động cụ thể.
Các sản phẩm trưng bày tại gian hàng của Công ty Cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam
Gian hàng của Công ty AVAC
Gian hàng của Công ty Fivevet
Bài và ảnh: Phương Nhung
Tạp chí Chăn nuôi Việt Nam
(https://nhachannuoi.vn/hoi-khoa-hoc-ky-thuat-thu-y-viet-nam-75-nam-vung-buoc-chu-dong-doi-moi-kien-tao-tuong-lai/, ngày 14/7/2025)
